Στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι

Χρόνια πρίν, σε μια ''σκανδαλώδη'' ελληνική άνοιξη.

Απόγευμα Απρίλη, του βρώμικου 1989, στη Ρηγίλλης.

Τρέμω γι αυτό που πάω να κάνω. Θα με συμπαθήσει; Θα μου ανοιχτεί; Θα του αρέσουν οι ερωτήσεις μου; Θα χει ξυπνήσει καλά; Θα θυμάται πόσο ζεστή ήταν η προηγούμενη συνάντησή μας, σε μια συναυλία του; (Καθόταν παρέα με τη Νένα Βενετσάνου και εγώ -σε μια πρωτοφανή υπέρβαση της αγοραφοβίας μου- πάω και γονατίζω μπροστά του, λέγοντας ''ευχαριστώ για τη μοναδική βραδιά''. Εκείνος μου κρατάει τα χέρια, ανάμεσα στα δικά του -ποτέ δε θα ξεχάσω αυτήν τη στιγμή- κι ακούει χαμογελαστός τη Νένα, που με ''συστήνει'' με τρυφερά λόγια. Μιλάμε λίγο ακόμη και είναι απίστευτα αβρός μαζί μου.)

Και το σπουδαιότερο... Θα είναι εκεί;

Θα θυμάται ότι έχουμε ραντεβού για συνέντευξη; Χτυπάω το κουδούνι και από το τρακ, ξεχνάω ότι... το χτύπησα και το ξαναχτυπάω! Θεέ μου αγένεια, δε θ ανοίξει ποτέ!

Δύο ώρες αργότερα, μ ένα απολύτως ηλίθιο ύφος ευτυχίας, υπερίπταμαι στη Ρηγίλλης, χαιδεύοντας το μαγνητοφωνάκι στην τσάντα, αγνοώ τους κλασσικούς ''πονηρούς πολιτευτές'' που μπαινοβγαίνουν θορυβωδώς στα γραφεία της Ν.Δ,  βρίσκω εύκολα ταξί, προσγειώνομαι στο ΕΘΝΟΣ και στο γραφείο του αρχισυντάκτη, ηχεί το νικητήριο  

-Χατζιδάκις, αποκλειστικόοοο!!!!

Οσα μου είπε εκείνο το απόγευμα, επαληθεύτηκαν με το δραματικότερο τρόπο.

Ο,τι προφήτευσε, συνέβη.

Η μεγαλύτερη μουσική ιδιοφυία της Ελλάδας, ο διεθνής μύθος, η λατρεία μου, είναι απέναντι μου, μου προσφέρει χυμό, χαμογελάει, προσπαθεί να με κάνει να νιώσω άνετα. Αυτήν την μεγάλη προσωπικότητα, το τεράστιο κεφάλαιο του πολιτισμού, λίγο καιρό πριν, η εφημερίδαΑΥΡΙΑΝΗ έχει χαρακτηρίσει ''κνώδαλο που γλείφει τις πατούσες του φασισμού'', ''χαμερπή ομοφυλόφιλο και κίναιδο ολκής''

Η απάντηση του Χατζιδάκι, στο Καλλιμάρμαρο, μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες κόσμου, που τον χειροκροτάει ασταμάτητα, είναι καταπέλτης.

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΗΣ ΜΑΓΚΑΣ.

Ο άντρας απέναντί μου, που γεννήθηκε το 1925 στην Ξάνθη (την -διατηρητέα, όπως του αρέσει να διευκρινίζει), που δούλεψε φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Πειραιά, βοηθός νοσοκόμου στο 401, παγοπώλης στου ΦΙΞ και πόσες ακόμη βαριές δουλειές, για να επιβιώσει και να σπουδάσει, δεν ξέρει να μασάει τα λόγια του...

''Περιέχω μέσα μου χιλιάδες αντιθέσεις, όλες τις δυσκολίες  του Θεού. Εγινα όμως τόσο ομαλός, έτσι που οι γύρω μου φαίνονται όλοι ανώμαλοι''.

Ενας λαικός άνθρωπος, που πήγε σε δημόσια σχολεία, έκανε το στρατιωτικό του, ένας ευαίσθητος λαικός δέκτης. ''Αυτά είναι που μ έκαναν, κατά κάποιο τρόπο, αριστοκράτη''

Ο Χατζιδάκις, δεν κολακεύει την ασημαντότητα των γύρω του, για να υπάρξει, είναι ευθύς και τίμιος. Πνεύμα ελεύθερο και ανεξάρτητο. Αληθινός αριστοκράτης μάγκας.

Εγώ απέναντί μου, βλέπω έναν ασίκη, με τα όλα  του.

*

ΤΟ ΤΕΡΑΣ

Θυμάμαι κουβέντες του, στο περιθώριο της συνέντευξης..

*** ''Είχα γράψει ένα σχόλιο στο Τρίτο Πρόγραμμα, ''Το Τέρας και πώς να μην του μοιάσουμε.'' Τελικά του μοιάσαμε κι όσο πάμε, θα του μοιάζουμε περισσότερο. Εχουμε εθιστεί με την παρουσία του, δεν τρομάζουμε.''

*** ''Ενα από τα σχέδια που δεν πραγματοποίησα, ήταν να κάνω ένα περιοδικό, διαφορετικό από όλα τα άλλα. Πχ να μιλάει ο Σαραβάκος για φιλοσοφία ή ο Καραμανλής για κλασσική μουσική, που δεν έχει ιδέα.. Το είχα συζητήσει με Φυντανίδη και Τεγόπουλο..''

*** ''Ολα τα πολιτικά κόμματα είναι μακράν της σημερινής πραγματικότητας. Εχουν σύνδρομο των μεταπολεμικών διαχωρισμών''

*** Δεν θα σχολιάσω αρνητικά τη Μελίνα. Σέβομαι τους ερωτικούς ανθρώπους κι η Μελίνα είναι κυρίαρχα ερωτική..

Οση ώρα μιλάμε, σκέφτομαι πόσο αυθεντικά ευγενής είναι, ο τρόπος που χρησιμοποιεί τις λέξεις, ο τρόπος που στέκεται, ο τρόπος που μου απευθύνεται, η αγάπη του για τα ζώα...

Δίπλα μας, δυό ιδιαιτέρως άτακτα σκυλιά, ο Σείριος και ο Πολύβιος, γδέρνουν με νύχια και με δόντια, πάτωμα και τοίχους, χωρίς την παραμικρή επίπληξη από τον συνομιλητή μου. Που και που, μάλιστα, αισθάνομαι πως τα καμαρώνει κιόλας, για τα σχέδια που αφήνουν τριγύρω.

*

ΤΟ ΤΙΜΩΡΗΜΕΝΟ ΟΣΚΑΡ

Τον ρωτάω αν το πρόβλημα της Ελλάδας είνα εθνικό, ιδεολογικό, εκπαιδευτικό, πολιτικό, οικονομικό ή...μεταφυσικό. ''Το πρόβλημα είναι εκπαιδευτικό. Από τους Ελληνες λείπει η παιδεία. Ολοι συνέτειναν στο να μην εκπαιδευτεί ο Ελληνας, ώστε να μπορούν να τον έχουν όργανό τους.''

-Το Υπουργείο Πολιτισμού, είναι εστία πολιτισμού;

''Αστειεύεστε; Ουδέποτε υπήρξε. Είναι γέννημα φασιστικών καθεστώτων, που θέλησαν να καλλιεργήσουν πολιτισμό, για να τον εκμεταλλευτούν.''

Πίσω του, σε περίοπτη θέση, οι φωτογραφίες της Κατίνας Παξινού και του Ελία Καζάν. Σχεδόν κρυμμένο και τιμωρημένο να κοιτάει τον τοίχο, το Οσκαρ για τα ''Παιδιά τουΠειραιά'' από το ''Ποτέ την Κυριακή''.

Τον ρωτώ αν η ζωή του ήταν η ζωή ενός μουσικού ή η ζωή ενός επικίνδυνου και ανήσυχου νέου, που η μουσική κατάφερε κάπως να τον ισορροπήσει.

''Το δεύτερο. Η μουσική μ έκανε νόμιμο. Μου έδωσε την άνεση να ζω με τους άλλους ανθρώπους. Αλλιώς θα ήμουν στη φυλακή''

(Γνωρίζω πως στις συναυλίες του, προτιμά να βρίσκονται το πολύ μέχρι 1500 άτομα, γιατί πιστεύει  πως σε μαζικό επίπεδο, χάνεται η αληθινή επικοινωνία, η εσωτερική επικοινωνία)

*

Ο κ. ''ΠΛΗΡΩΝΩ ΠΑΝΤΑ ΕΓΩ''

Λίγα χρόνια αργότερα σ ένα από τα πολλά αφιερώματα που του κάνω στην ΕΡΤ, (αυτήν τη φορά στον ''ΜΑΓΕΜΕΝΟ ΑΥΛΟ'') διασταυρώνω την πληροφορία που τον ήθελε απίστευταανοιχτοχέρη, γαλαντόμο, κουβαρντά κι όλα τα συνώνυμα του γενναιόδωρου ανθρώπου. Και ο Στεφανάκης και ο Μούτσιος και ο Σταθόπουλος και η Καγιαλόγλου και ο Αγγελικόπουλος και όλοι όσοι βρίσκονται σ εκείνη την εκπομπή, δηλώνουν ότι δεν πρόλαβαν ποτέ να πληρώσουν, σ εκείνα τα πολυπρόσωπα τραπέζια που οργάνωνε ξαφνικά. Αλλά και κανείς άλλος. ''Πάντα καθάριζε ο Μάνος.''

Στο μεταξύ, στο διαμέρισμα της Ρηγίλλης, το τηλέφωνο χτυπάει συνεχώς, συνθέτες, τραγουδιστές, πολιτικοί, δημοσιογράφοι θέλουν να του μιλήσουν, ενώ πάνω στο πιάνο (που δεκάδες χρόνια μετά, θα δοκιμάζουν πάλι τραγούδια και μουσικές, νέοι καλλιτέχνες, όπως το 1989), ακροβατεί η γάτα Θεώνη, πριν προβεί σε θεαματικούς πήδους σε καρέκλες, τραπέζια, καναπέδες, για να καταλήξει στη γωνιά της, όπου την περιμένει το λουκούλειο δείπνο.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΑΤΤΩΜΑ

Ο Χατζιδάκις είχε κακή σχέση με το χρόνο (...των ραντεβού του). Ποτέ δεν ήσουν σίγουρος, ότι το ραντεβού που σου έδινε, θα γινόταν πραγματικότητα. Εστηνε το σύμπαν, όχι επίτηδες, απλώς δεν τα υπολόγιζε ποτέ σωστά. Είχαν να το λένε, μέχρι και ο Δημήτρης Χόρν, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Τάκης Λαμπρίας..

Ο τελευταίος μάλιστα μου είχε διηγηθεί, πως ο ίδιος, προσπάθησε κάποτε να τον... νουθετήσει, να μην ξαναστήσει τον πρόεδρο σε ραντεβού.

- Μάνο μου σε περιμένει στη 1.30 ακριβώς στον Αστέρα της Βουλιαγμένης. Φρόντισε σε παρακαλώ να μην αργήσεις πάλι.

Κινητοποίησε το σύμπαν ο Χατζιδακις, να τον ξυπνήσουν νωρίς, να προλάβει να ετοιμαστεί, να είνα έτοιμο το αυτοκίνητο και να φτάσει αυτήν τη φορά, λίγο νωρίτερα.

Και το κατάφερε. Εφτασε πέντε λεπτά νωρίτερα και όταν ήλθε ο πρόεδρος, έσπευσε να το... διαφημίσει.

-Είδες πρόεδρε, ήλθα νωρίτερα από σένα!

- Θα προτιμούσα ν αργούσες και να φορούσες ίδιο χρώμα κάλτσες!

***

Υ.Γ 1 Θα κλείσω αυτό το κομμάτι, με μια φράση του αγαπημένου του γιού, ΓιώργουΧατζιδάκι  στον Φ. Απέργη στη Ελευθεροτυπία.

''Ο Χατζιδάκις έχει ευθύνη για την ευαισθησία του σύγχρονου Έλληνα.

Για την αναισθησία, αναζητείστε αλλού τις ευθύνες''

Tης Σεμ. Διγενή