* Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (δηλαδή το αντίθετο της λιτότητας, τουλάχιστον στα κράτη-μέλη που έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο να δαπανήσουν πιο πολλά και να μειώσουν φόρους)
* Επεκτατική νομισματική πολιτική, η οποία θα βασίζεται σε αγορές της κεντρικής τράπεζας χρέους (ιδιωτικού και δημοσίου) από τις ιδιωτικές τράπεζες (ώστε να μπορούν εκείνες να δανείζουν ένα μέρος των χρημάτων που λαμβάνουν από την κεντρική τράπεζα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις)
* Δομικές μεταρρυθμίσεις που να επιτρέπουν στην οικονομία να ωφεληθεί τα μέγιστα από τα (1) και (2) πιο πάνω (π.χ. πάταξη της γραφειοκρατίας).
Η παραδοχή Ντράγκι
Το γεγονός ότι ο πρόεδρος της ΕΚΤ, κ. Μάριο Ντράγκι, παραδέχθηκε ότι η κρίση του ευρώ έχει προχωρήσει τόσο πολύ, και σε τέτοιο «βάθος», που είναι αδύνατον να νικηθεί χωρίς αντιστροφή της γενικευμένης λιτότητας αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση της αλήθειας σ' έναν ευρωπαϊκό χώρο όπου επικυριαρχεί ο παραλογισμός και το ψέμα. Όμως, δυστυχέστατα, κάπου εδώ σταματούν τα χαρμόσυνα νέα και ο παραλληλισμός των Draghi-nomics με τα Abe-nomics. Γιατί;
Ο κ. Άμπε, ως πρωθυπουργός μιας ανεξάρτητης και ενιαίας χώρας, έχει τη δυνατότητα, το δικαίωμα, τη δικαιοδοσία να προσπαθήσει να εφαρμόσει και τις τρεις αυτές πολιτικές του ταυτόχρονα - να βάλει τα τρία αυτά βέλη στο τόξο του και να τα στείλει στην κοιλιά της ιαπωνικής ύφεσης, ελπίζοντας να την πληγώσει θανάσιμα. Ο κ. Ντράγκι, σε θλιβερή αντίθεση, δεν έχει τη δικαιοδοσία, την ισχύ να κάνει κάτι αντίστοιχο με τα τρία βέλη τα οποία, αντιγράφοντας τον κ. Άμπε, επικαλείται. Το πρώτο βέλος αφορά μόνο τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, το Ecofin, το Eurogroup, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την τρόικα που επιβλέπουν τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών. Στην ΕΚΤ δεν πέφτει λόγος. Το ίδιο και με το τρίτο βέλος, το θέμα των μεταρρυθμίσεων. Το δεύτερο βέλος τουλάχιστον, που αφορά τη νομισματική πολιτική, το ελέγχει ο κ. Ντράγκι; Δυστυχώς, ούτε αυτό ελέγχει!
Η αγορά χρέους
Σίγουρα ο κ. Ντράγκι θέλει να χαλαρώσει κι άλλο τη νομισματική πολιτική - να δημιουργήσει συνθήκες που θα αυξήσουν τη ρευστότητα στις οικονομίες μας. Κανονικά, οι κεντρικές τράπεζες το κάνουν αυτό ρίχνοντας τα επιτόκια. Όμως, τώρα που τα επιτόκια είναι ήδη πολύ κοντά στο μηδέν, η ΕΚΤ πρέπει να κάνει κάτι άλλο. Κάτι σαν αυτό που κάνει η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας, της Αγγλίας, της Αμερικής: Να αγοράσει από τις τράπεζες χρέος που εκείνες έχουν στα βιβλία τους ελπίζοντας ότι, έτσι, οι τράπεζες θα δανείσουν πιο πολλά χρήματα σε άτομα και επιχειρήσεις.
Γιατί λοιπόν δεν το κάνει; Η απάντηση είναι: Γιατί δεν ξέρει τι χρέος να αγοράσει χωρίς να πέσουν πάνω του να τον κατακρεουργήσουν οι πολιτικοί. Ας το δούμε αλλιώς: Στην Αμερική, στην Ιαπωνία και στην Βρετανία οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν, ως επί το πλείστον, δημόσιο χρέος - ομόλογα της δικής τους κυβέρνησης. Η ΕΚΤ όμως δεν μπορεί να το κάνει αυτό επειδή δεν υπάρχει ευρωζωνική κυβέρνηση που να εκδίδει ευρωομόλογα για να τα αγοράσει η ΕΚΤ! Αν ο κ. Ντράγκι τολμήσει να αγοράσει, π.χ., ιταλικά ομόλογα, το Βερολίνο θα βάλει τις φωνές ότι αυτό αποτελεί «διάσωση» του ιταλικού Δημοσίου που απαγορεύουν οι Συνθήκες και το Καταστατικό της ΕΚΤ. Αν πάλι αγοράσει γερμανικά, εμείς οι της Περιφέρειας (πολύ σωστά) θα εξαγριωθούμε.
Μια άλλη λύση είναι η ΕΚΤ να αγοράσει ιδιωτικό χρέος. Κι αυτό όμως είναι πρόβλημα. Τι να αγοράσει; Ελληνικά ή γαλλικά στεγαστικά δάνεια; Γερμανικά ή πορτογαλικά επιχειρηματικά δάνεια; Μύλος θα γίνει ό,τι και να αποφασίσει.
Τοξικά παράγωγα
Έτσι φτάσαμε στην λύση που ανακοίνωσε ο κ. Ντράγκι τις προάλλες: Θα αγοράσει, λέει, δομημένα παράγωγα, τα οποία αποτελούνται, το κάθε ένα, από μικρά «κομματάκια» πολλών διαφορετικών ιδιωτικών χρεών - άλλων γερμανικών, άλλων ιταλικών, άλλων ολλανδικών κ.λπ. Θα αγοράσει δηλαδή μια «ρώσικη σαλάτα» λογιών-λογιών ιδιωτικών χρεών, ατάκτως αναμεμειγμένων υπό την μορφή των δομημένων ομολόγων, δηλαδή των τοξικών παραγώγων που κατέρρευσαν (δημιουργώντας την κρίση) το 2008. Τέτοια είναι η απόγνωση του προέδρου της ΕΚΤ!
Το καλύτερο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι το βέλος αυτό του κ. Ντράγκι είναι «κούφιο». Η παρέμβασή του αυτή θα αποδειχθεί ήσσονος σημασίας επειδή τέτοια δομημένα ομόλογα δεν υπάρχουν αρκετά στην αγορά ώστε η... αγορά τους από την ΕΚΤ να κάνει την παραμικρή διαφορά στη συνολική ρευστότητα. Για να κάνει διαφορά η ΕΚΤ, θα πρέπει πρώτα να δημιουργήσει αυτή την αγορά παραγώγων πριν εισέλθει σε αυτήν ως αγοραστής. Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε, σε τελική ανάλυση.
Συμπερασματικά, άλλο Draghinomics, άλλο Abenomics. Ενώ το δεύτερο έχει ουσία (ανεξάρτητα από το εάν τελικά θα πετύχει), το πρώτο, οι παρεμβάσεις Ντράγκι, έχουν καθαρά συμβολική, ρητορική σημασία. Όμως ο καιρός που απλές φραστικές παρεμβάσεις ίσως αρκούσαν έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Τώρα η Ευρώπη χρειάζεται πράξεις, δράσεις, ουσιαστικές παρεμβάσεις, από εκείνες που ο κ. Ντράγκι δεν έχει τη δυνατότητα (ακόμα και να το ποθεί) να κάνει.
Χρηματοδότηση επενδύσεων
Υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει αντί για αυτό που προτείνει ο κ. Ντράγκι; Ναι, υπάρχει. Αντί να αγοράζει δομημένο, τοξικό ιδιωτικό χρέος, η ΕΚΤ θα έπρεπε να αγοράζει, μαζικά, ομόλογα έκδοσης της (δημόσιας) Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να χρηματοδοτεί με αυτόν τον τρόπο ένα τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα απ' άκρου σ' άκρον της Ευρώπης κατατροπώνοντας την κρίση άμεσα. Δυστυχώς, αυτό απαιτεί απόφαση των κυβερνήσεών μας, πολιτικών που πέντε χρόνια τώρα αποδεικνύουν το τεράστιο ταλέντο τους στο να αποφεύγουν οποιαδήποτε λογική απόφαση θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Ευρωπαίων πολιτών. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...
Tου Γιάννη Βαρουφάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου