Οι Von Φούφουτοι

Οι αναρχικοί δεν είναι οι μόνοι που οραματίζονται την υποχώρηση της κρατικής κυριαρχίας.

Υπάρχει μια πολύ παλιότερη ομάδα που ποτέ δεν είδε με καλό μάτι την κεντρική εξουσία. Η γαιοκτημονική αριστοκρατία. Η κεντρική εξουσία του βασιλιά ή του αυτοκράτορα βρισκόταν πολύ συχνά σε αντίθεση με την απόλυτη εξουσία που διέθεταν οι βαρόνοι πάνω στη γη και τους υπηκόους τους.
Γιαυτό και από πολύ παλιά οι βασιλιάδες παρουσιάζονταν ως αγαθοί κυβερνήτες που σκέφτονταν τον λαό και τον βοηθούσαν περιορίζοντας τις αυθαιρεσίες των τοπικών αρχόντων.
Γι’ αυτό και η πιο κεντρικά διευθυνόμενη οθωμανική διοίκηση ήταν μια εν πολλοίς ευχάριστη αλλαγή για τους χωρικούς του περιοχών που κατακτούσε τον πολυτάραχο 13ο-15ο αιώνα.

Θα μου πείτε δεν χάθηκαν οι αριστοκράτες στο χρονοντούλαπο της ιστορίας?
Όχι ακριβώς κι όχι πραγματικά.
Η αντίθεση μεταξύ της “παλιάς διαφθοράς” και των φιλελεύθερων αστών αμβλύνονταν όσο ανέβαινες τις σκάλες της οικονομικής και κοινωνικής ιεραρχίας ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα.
Στα περισσότερα δυτικά καθεστώτα, οι αριστοκράτες (ή μάλλον οι πιο έξυπνοι από αυτούς) μεταπήδησαν στον εμπορικό/χρηματο-οικονομικό κλάδο (Αγγλία) ή στον βιομηχανικό κλάδο (Πρωσία-Γερμανία) ή παρέμειναν σε διάφορα επικερδή μονοπώλια της δημόσιας διοίκησης (Αυστρο-ουγγαρία).
Και ταυτόχρονα κρατούσαν σχεδόν μονοπωλιακά ιδιαίτερες θέσεις της κρατικής διοίκησης (όπως στρατός, διπλωματία) ακόμα και σε κομματικές δημοκρατίες όπως η Μεγ.Βρετανία ή η μετα-επαναστατική Γαλλία του 1848.
Στα υψηλά τμήματα της κοινωνίας λοιπόν οι φιλελεύθεροι αστοί και οι αριστοκράτες δεν είχαν πολλά να χωρίσουν.
Ίσα ίσα σκιάζονταν από τον μεγάλο μπαμπούλα του 19ου αιώνα που ήταν η φριχτή πιθανότητα να κυβερνήσει ο λαός (peuple που είχε την έννοια του όχλου ακόμα), έναντι των πολιτών (civil-πολιτισμένων) με δικαίωμα ψήφου.
Ακόμα και σε κομματικά καθεστώτα όπως το αγγλικό, οι εκλογές μικρή σχέση είχαν με την κυριαρχία των πολλών, καθώς υπήρχαν δεκάδες έδρες που εκλέγονταν από μια χούφτα ψηφοφόρους και είχαν εξίσου έναν βουλευτή όπως πολυπληθείς πόλεις με χιλιάδες ψηφοφόρους σαν το bristol. Και σκεφτείτε τι ίσχυε για τις απολυταρχίες της Πρωσίας-Γερμανίας και της Αυστρο-Ουγγαρίας.
Η μαζική πολιτική δεν ήταν το αγαπημένο παιχνίδι της δύσης μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα.


Όμως ο 20ος αιώνας και ο πρώτος πόλεμος έκανε την εξουσία τους όλο και πιο αδιάφορη.
Τα παλιά καθεστώτα και οι απολυταρχικές δυναστείες κατέρρευσαν στη Γερμανία και τη Ρωσσία, η Αυστρο-Ουγγαρία διαλύθηκε και ακόμα και οι νικητές Βρετανοί αριστοκράτες είχαν χάσει στον πόλεμο το 1/5 των μελών τους.
Το δικαίωμα καθολικής ψήφου (των αντρών) επεκτάθηκε και ο 20ος αιώνας, όπως τον ονόμασε κι ένα ντοκυμαντέρ του BBC ήταν “The People’s Century”, ο αιώνας της μαζικής πολιτικής, όπου το αδιανόητο για την άρχουσα τάξη του 19ου αιώνα συνέβη. Ο όχλος ξεκίνησε να κυβερνά.


Ο κληρονομικός πλούτος και η ευθανασία του ραντιέρη.
Με την παραπάνω ιστορική αναδρομή θέλω να τονίσω κάτι που διαφεύγει της ιστορικής εμπειρίας μας.
Ο παλιός κόσμος δεν εξαφανίστηκε πριν από αιώνες και σίγουρα όχι μέσα σε μια μέρα.
Στην καλύτερη περίπτωση έχασε μεγάλο μέρος της ισχύς του, αλλά τις περισσότερες φορές η μετάβαση στα νέα καπιταλιστικά ήθη ήταν πολύ πιο ομαλή καθώς τα περισσότερα καθεστώτα διατήρησαν το σεβασμό στην ιδιοκτησία των παλαιών οικογενειών (ακόμα και στις ΗΠΑ).
Και ο πλούτος στον ιστορικό καπιταλισμό είναι κάτι που πιο εύκολα κληρονομείται παρά δημιουργείται.
Αυτό είναι κάτι που ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Ακόμα και στη χώρα των ευκαιριών τις ΗΠΑ, μόλις το 42% των εκατομμυριούχων ήταν αυτοδημιούργητοι στα μέσα του 19ου αιώνα.
Και μέχρι το 1870, μόνο το 8% της βιομηχανικής ελίτ είχε ταπεινή καταγωγή.
Στην ευρώπη τα πράγματα ήταν σαφώς χειρότερα.
Στη βρετανία την ίδια περιόδο πάνω από το 70% των εκατομμυριούχων γεννήθηκαν μέσα στον πλούτο, οι μισοί εκ των οποίων μάλιστα άνηκαν στον πλούτο της ιδιοκτησίας.
Βέβαια η μαζική πολιτική που κυριάρχησε στη Δύση στα τέλη του 19ου και σε όλο τον 20ο αι. έβαλε φρένο και περιορισμούς στην κληρονομικότητα του πλούτου.
Η προοδευτική φορολογία, οι φόροι κληρονομιάς και ιδιοκτησίας, η περαιτέρω κατάργηση των προνομίων όπου ακόμα υπήρχαν, ήταν μερικά βασικά μέτρα που πήρε το μαζικό κράτος εναντίων αυτών των ελίτ.
Ήταν η εποχή της “ευθανασίας του ραντιέρη” κατά τη γνωστή έκφραση του Κέυνς.
Το κράτος ήταν πια σχετικά ανεξέλεγκτο από τον πλούτο και τις παλιές σχέσεις πατρωνίας.
Μέσα σε αυτό το κλίμα και τις ανακατατάξεις που επέφερε το τέλος του πρώτου πολέμου, γεννήθηκε η λεγόμενη αυστριακή σχολή των οικονομικών.
Ο Von Mises και ο Von Hayek, οι ιδεολογικοί πατέρες του νεοφιλελευθερισμού, ήταν στην ουσία δύο αντιδραστικοί αριστοκράτες που έβλεπαν με μισό μάτι την “επίθεση από τα κάτω” με όχημα, αυτό το βδελυρό κράτος που δεν ήλεγχαν πια, λόγω της εξάπλωσης του δικαιώματος της ψήφου σε όλο και πιο ανεξέλεγκτους (από τους ίδιους) κοινωνικούς παίκτες.
Η σημαντικότερη “προσφορά” του Mises είναι η εξήγηση του πληθωριστικού φαινομένου των ανεξέλεγκτων (οχλοκρατούμενων) κυβερνήσεων που μας οδηγεί σε καταστροφές υπερπληθωρισμού τύπου (δημοκρατικής) Βαϊμάρης.
Φυσικά η αφήγησή του κάνει ένα πολύ βολικό λογικό άλμα από τον πληθωρισμό (που είναι η αύξηση του επιπέδου των τιμών), στον ύπερ-πληθωρισμό (που είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο νόμισμα μιας χώρας).
Ο ελαφρύς πληθωρισμός είναι ένα από τα βασικότερα κευνσιανά όπλα αναδιανομής του πλούτου υπέρ αυτών που εργάζονται και κατά αυτών που τον κληρονομούν, καθώς οι έχοντες πλούτο δεν μπορούν να τον αποθηκεύσουν επ’ αόριστο γνωρίζοντας πως θα χάνει σταθερά την αξία του. Γιαυτό και μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη δαιμονοποίηση του πληθωρισμού από τη νεο-φιλελεύθερη δεξιά.
Κάπως έτσι οι φίλτατοι Von οργάνωσαν την επίθεσή τους εναντίον του κράτους, δανειζόμενοι ελεύθερα από το χειραφετικό λεξιλόγιο του πολιτικού φιλελευθερισμού, βαφτίζοντας το κράτος (που δεν ήλεγχαν πια) ως συλλήβδην απολυταρχικό, δυναστικό και περιοριστικό της “ελευθερίας” του ατόμου.
Είμαι ο τελευταίος που θα αρνηθεί αυτούς τους χαρακτηρισμούς για το κράτος, κι αυτή ακριβώς τη δυσκολία είχαν να αντιμετωπίσουν όλοι οι αριστεροί επικριτές τους. Διότι όποιος υπερασπιζόταν το κράτος, χαρακτηριζόταν ή φασίστας ή κομουνιστής.
Δύο απολυταρχικά ακρότατα που πολύ βολικά συνέδεσαν μεταξύ τους οι αγαπητοί μας Von, κατά το στερεότυπο της Αγγλικής εξωτερικής πολιτικής του μεσοπολέμου. (γιατί άλλωστε νομίζετε επέτρεψαν στον Χίτλερ να επανεξοπλίσει τη γερμανία και γιατί μεταξύ σεπτεμβρίου 1939 και απριλίου 1940 δεν έπεσε ούτε μια σφαίρα στο δυτικό μέτωπο?).
Η σχολή του Σικάγο.
Όλα αυτά βέβαια μικρή σημασία είχαν για κάμποσες δεκαετίες. Οι προοδευτικές (progressive) πολιτικές ήταν le plat du jour για ολόκληρη τη Δύση και ο κευνσιανισμός ήταν η κυρίαρχη θρησκεία των περισσότερων κρατών μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Το λέω συνέχεια, αλλά είναι εντυπωσιακό εάν σκεφτούμε πως μέχρι το 1970 ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής στις ΗΠΑ έφταναν το 70%.
Ο “υπερβολικός” πλούτος ήταν κάτι που οι progressives, με επικεφαλής τον “προδότη της τάξης του” Ρούσβελτ, δεν θεωρούσαν ωφέλιμο.
Το πως τώρα δύο μέτριοι οικονομολόγοι κι ακόμα πιο μέτριοι (προς το αστείο) πολιτικοί επιστήμονες με αριστοκρατικές καταβολές κι αντιδραστικές απόψεις κατάφεραν να επηρεάζουν τις οικονομικές αποφάσεις ολόκληρης της δύσης, είναι πρακτικά η ιστορία της μεταπολεμικής Δύσης.
Όπως πχ α) η εμμονή των ΗΠΑ να αποφύγει η ευρώπη τον υπαρκτό (εσωτερικό) σοσιαλιστικό κίνδυνο μετά τον 1945.
β) η εμφανής πτώση της δυναμικής των σοσιαλιστικών κρατών να αναπτυχθούν και η εμφανής απώλεια της πολιτικής νομιμοποίησης τους όπως φάνηκε από την ουγγαρία, την τσεχία και το τείχος του βερολίνου, και φυσικά
γ) η στάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης που ακόμα μας βασανίζει.
Και σε αυτή τη στάση, οι αναπτυξιακά “καθηλωμένοι” κευνσιανοί δεν είχαν απάντηση.


Φιλελεύθεροι κατ’ όνομα.
Η νεοφιλελεύθερη δεξιά που ανέλαβε την εξουσία από τα τέλη του 70 είναι μόνο κατ’ όνομα φιλελεύθερη.
Διότι στην ουσία αντλεί τη μεγαλύτερη επιχειρηματολογία της από μια αριστοκρατική ελιτίστικη δεξιά που έλαβε τον μανδύα του παλιού φιλελευθερισμού.
Ο φιλελευθερισμός παρέμεινε ένα άδειο κέλυφος όχι με πολύ διαφορετικό τρόπο απ’ ότι ο σοσιαλισμός έγινε το κέλυφος για να κυριαρχήσουν πολιτικά υπό το μανδύα του οι εθνικοσοσιαλιστές.
Το επικοινωνιακό κόλπο στην εποχή της μαζικής πολιτικής είναι να παίρνεις θετικές όμορφες έννοιες και μέσω των ΜΜΕ που ελέγχεις να κάνεις τις βρομοδουλειές σου.
Πρόκειται για μια τέχνη χειραγώγησης που γνώριζαν καλά στις ΗΠΑ ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Δείτε πχ την παγκοσμιοποίηση.
Τι όμορφη έννοια, σχεδόν πασιφιστική.
Τι κρίμα που αυτή η παγκοσμιοποίηση αφορά μόνο τη διακίνηση των κεφαλαίων και των αγαθών, προκειμένου να δημιουργηθεί υπερπροσφορά στην αγορά εργασίας.
Αντί να φέρνουμε εργάτες από την Κίνα στις χώρες μας, πάμε τα εργοστάσια στην Κίνα. Μήπως σας θυμίζει το μόνιμο άγχος των κυβερνήσεών μας να ανταγωνιστούμε τους μισθούς της Βουλγαρίας??
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως οι πρώτοι και κύριοι στόχοι του νεοφιλελευθερισμού ήταν πάντα να ανατρέψει όλα εκείνα τα οικονομικά μέτρα των προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που περιόριζαν τη συσσώρευση του πλούτου και αύξαναν την αναδιανομή (στις ΗΠΑ οι δεξιοί τα ονομάζουν σοσιαλισμό). Μείωση της άμεσης προοδευτικής φορολογίας, μείωση της φορολογίας των ακινήτων, εμμονική καταπολέμηση του πληθωρισμού και υποχώρηση των κρατικών δραστηριοτήτων ειδικότερα στον τομέα της προστασίας της εργασίας, αλλά όχι στους τομείς που διανέμουν τον κοινό πρακτικό πλούτο στους λιγοστούς κεφαλαιούχους.
Όταν φτιάχνεις ένα τανκ με κρατικά χρήματα, παίρνεις τα χρήματα από τους πολλούς και τα δίνεις σε αυτούς που φτιάχνουν τανκ που ανήκουν φυσικά στους πιο πλούσιους. Οι κευνσιανοί έδιναν μεν κρατικά χρήματα στους καπιταλιστές , αλλά ταυτόχρονα τους τα έπαιρναν μέσω της υψηλής φορολογίας.
Οι νεοφιλελεύθεροι μείωσαν τους φόρους προς τους πλούσιους και τις επιχειρήσεις χωρίς να μειώσουν ανάλογα τις κρατικές προμήθειες.
Όλα αυτά φυσικά υπό το μανδύα της “ελευθερίας” και της “επιλογής”.
Κανένας κλασικός του φιλελευθερισμού του 18ου-19ου αιώνα δεν καλούσε στη δημιουργία του κράτους νυχτοφύλακα, όπως καλούν οι νεοφιλελεύθεροι.
Αντιθέτως, ο 19ος αιώνας ήταν ο αιώνας που τα κράτη αύξησαν την παρέμβαση τους στην οικονομία και την κοινωνία σε όλη τη Δύση.
Ίσα ίσα αν κάτι ζητούσαν οι φιλελεύθεροι ριζοσπάστες αυτό ήταν ο περιορισμός των προνομίων του ραντιέρικου μη παραγωγικού κεφαλαίου το οποίο διαχώριζαν από το “παραγωγικό” κεφάλαιο της βιομηχανίας και του εμπορίου.
Ο περιορισμός της εύνοιας του κράτους έναντι των αριστοκρατών γαιοκτημόνων που με τους νόμους περί σιτηρών και τους τόκους των πολεμικών ομολόγων απομυζούσαν την παραγωγική ισχύ των χωρών.
Τη δουλειά έχουν λοιπόν με τους φιλελεύθερους και τους progressives ο Von Mises, o Von Hayek και οι επίγονοί τους? Ας σταματήσουμε λοιπόν να τους χαρίζουμε τον όρο που σφετερίστηκαν κι ας τους ονομάσουμε γιαυτό που πραγματικά είναι. Άπληστα δεξιά ελιτίστικα καθίκια (ΑΔΕΚΑ).


Von Von
Κάπως έτσι οι φίλτατοι Von, στην απελευθερωτική επίθεση που μας έκαναν, παρέλειψαν να εξηγήσουν ποιος θα αναλάβει την εξουσία όταν υποχωρήσει το κράτος.
Αυτή η καθόλου τυχαία παράληψη, χάνεται ακόμα και σήμερα στην αφήγηση των επιγόνων τους, ανάμεσα σε διάφορες κοινωνίες των πολιτών, τις ΜΚΟ, την αγορά, ή χασισοποτικές τζεφερσονικές ουτοπίες.
Για ποιο λόγο, ενώ είναι πάρα πολύ λεπτομερείς και περιγραφικοί όταν μιλούν για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα εργασιακά, αρχίζουν τις αμπελοφιλοσοφίες όταν η συζήτηση πάει στην ταμπακιέρα?
Αυτό που στην ουσία θέλουν να κρύψουν όλοι αυτοί οι Von (κι όλοι αυτοί που φαντασιώνονται τους εαυτούς τους ως κυβερνώσα κληρονομική ελίτ), είναι κάτι που γνώριζαν πολύ καλά οι πρίγκιπες από την εποχή των μεγάλων αυτοκρατοριών. Όσο πιο χαλαρή και αποδυναμωμένη είναι η ισχύς του κεντρικού κράτους, τόσο πιο μεγάλα είναι τα κέρδη και οι “ευκαιρίες” της αριστοκρατίας.
Εξ’ ου και η υστερική εμμονή τους με κάθε μορφή οργάνωσης των πολιτών από τα κάτω (όπως με τα συνδικάτα), που μπορεί να απειλήσει την εξουσία τους.
Έτσι ο αποκλεισμός 50εκ αμερικάνων από βασικότατες παροχές υγείας μπορεί να αντιμετωπιστεί μ’ ένα μειλίχιο ανασήκωμα των ώμων και μερικά κουπόνια για τους φτωχούς, την ίδια στιγμή που η παραμικρή απόπειρα οργάνωσης των εργαζομένων αντιμετωπίζεται με απαγόρευση δια νόμου και κλήση της εθνοφρουράς για να λύσει το ζήτημα της “αναρχίας”.
Διότι ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι πολιτική και οικονομική φιλοσοφία, είναι μια πρακτική τέχνη της διατήρησης και αύξησης του κληρονομικού πλούτου.


Νεο-φεουδαρχία.
Μετά από 35 χρόνια νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας, ο καπιταλισμός αρχίζει και μοιάζει επικίνδυνα με τη φεουδαρχία. Διότι φυσικά οι νεοφιλελεύθεροι δεν έλυσαν το πρόβλημα της ανάπτυξης, απλά άλλαξαν τους όρους του παιχνιδιού υπέρ τους.
Και σήμερα για μια ακόμα φορά τα μη παραγωγικά ενοίκια από κατοικίες και ομόλογα (rents) και τα επικερδή μονοπώλια είναι οι αιχμές της συσσώρευσης του πλούτου ακόμα και για τους πιο μικρούς παίκτες.
Για ποιο λόγο αυτά τα ΑΔΕΚΑ (νεοφιλελεύθεροι) παρά την κρατική και ιδεολογική κυριαρχία τους, δείχνουν μια αξιοπρόσεκτη εμμονή στο περιορισμό του κράτους?
Θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει παράλογο το να πολεμάς για την απαξίωση της κρατικής κουτάλας που τόσο καλά σε τρέφει.
Οι βασικοί λόγοι πιστεύω είναι δύο.
Ο πρώτος έχει να κάνει με τους όρους του παιχνιδιού. Θυμηθείτε από το 1970 και μετά η δύση δεν αναπτύσσεται πραγματικά, απλά αλλάζει τις ισορροπίες μεταξύ των παικτών. Μικρότερους μισθούς για τους εργαζόμενους μεγαλύτερα ενοίκια για τους κεφαλαιούχους. Λιγότερη δωρεάν υγεία, σημαίνει περισσότερα κέρδη για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις υγείας. Μικρότερη σύνταξη, σημαίνει περισσότερα κέρδη για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές.
Ο δεύτερος έχει να κάνει με τη φύση της δυτικής μαζικής κομματικής δημοκρατίας.
Το κράτος είναι με το μέρος τους, αλλά οι μεγαλύτεροι ακόμα μπορούν να θυμηθούν τις εποχές εκείνες που το κράτος δεν ήταν.
Η “οχλοκρατία” είναι διαχειρίσιμη μεν, αλλά όχι δεδομένη ειδικά σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που περνάμε.
Η μία λύση φυσικά θα ήταν μια παλιά καλή δικτατορία, όμως οι ελίτ σήμερα δεν ελέγχουν ιδιαίτερα το μονοπώλιο της κρατικής βίας.
Η επικράτηση του στρατού και η πτώση της “νομιμότητας” είναι ένα δίκοπο μαχαίρι σε περιόδους κρίσης τη στιγμή που το σώμα των αξιωματικών δεν αποτελείται από μέλη της ελίτ. Άλλωστε η στρατιωτική ισχύς έχει μειωθεί σημαντικά.
Το 1945 οι ΗΠΑ στην ακμή της δύναμής τους, μπόρεσαν και απέκλεισαν τους σοσιαλίζοντες από την ευρώπη με χρήματα και με την απειλή βίας (και την ίδια τη βία στην περίπτωση της ελλάδας).
Σήμερα αδυνατούν να το πράξουν σ’ένα διαλυμένο κράτος όπως το Ιράκ ή το Αφγανιστάν.
Η άλλη λύση είναι η καταστροφή του κεντρικού κράτους (που ελέγχεται με τις εκλογές) και η αντικατάστασή του από άλλα ανεύθυνα όργανα (όπως η αγορά).
Το κράτος δεν μπορεί να αφήσει τους ψηφοφόρους του να πεινάσουν, η αγορά μπορεί.
Έτσι η πρακτική του περιορισμού της κρατικής εξουσίας εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΑΔΕΚΑ ( νεοφιλελεύθερων) διπλά.

Από techiechan