Φραγμένα αμπέλια

Έχουμε πλέον σχεδόν όλοι πεισθεί πως τα τελευταία τριάντα χρόνια κυριολεκτικά σμπαραλιαστήκαμε. Ως οικονομία, ως κοινωνία, ως άτομα, ως χώρα. Ζήσαμε βέβαια και μερικές φευγαλέες αναλαμπές. Το Euro εκείνο της Λισαβώνας που ανέλπιστα σηκώσαμε, τους Ολυμπιακούς της Αθήνας που υποδειγματικά διοργανώσαμε και μερικές ακόμα ξεχωριστές στιγμές. Όνειρα ωστόσο ήταν όλα αυτά που σβήσαν πολύ γρήγορα, ορισμένα δε- οι πρόωρα αχρηστευμένες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ας πούμε- γυρίσαν και σε εφιάλτες που μας κυνηγούν ακόμα. Μία ωστόσο σταθερή αξία δικαίως πανηγυρίσαμε την τελευταία αυτή δίσεκτη τριακονταετία, την αναγέννηση από τις στάχτες του του Ελληνικού κρασιού. Ξεφυλλίστε παλιότερους διεθνείς οδηγούς και άλλα συναφή δημοσιεύματα: νέφτι το ανεβάζανε, νέφτι το κατεβάζανε. Κι αυτό το νέφτι άρχισε ξαφνικά να γίνεται, όπως πολύ παλιότερα, υγρό χρυσάφι, με τα δικά του χαρακτηριστικά αρώματα, τη λαμπερή μεσογειακή του όψη, το γεροδεμένο, λυγερό κι εκφραστικό του κορμί.



Όλοι εμείς που αγαπάμε το ασυναγώνιστο αυτό πιοτό- από τους αμπελουργούς και τους μερακλήδες οινοποιούς μέχρι τους απλούς πιστούς καταναλωτές του και βέβαια τους γραφιάδες που επιχειρούν ν’ αποτυπώσουν τη χαρισματική φυσιογνωμία του- χαιρετίσαμε μ’ ενθουσιασμό τη μεταστροφή αυτή της εγχώριας, κατ’ αρχάς, αλλά και της διεθνούς κοινής γνώμης, εν συνεχεία. Οι ντόπιοι παραδοσιακοί οινοπαραγωγοί ανέκτησαν την εμπιστοσύνη στο προϊόν τους κι ενέτειναν τις παραγωγικές τους δραστηριότητες, πολλοί νέοι καλλιεργητές ενθαρρύνθηκαν να στήσουν τα δικά τους κτήματα- αμπελοτόπια που έδιναν ευγενικά χαρμάνια ή/ και ιδιωματικούς μονοποικιλιακούς μούστους- κι οι πότες ανά την επικράτεια- όλο και περισσότερο ενήμεροι κι απαιτητικοί - επιδόθηκαν στην αναζήτηση των πιο ταιριαστών με τα γούστα τους επώνυμων Ελληνικών κρασιών.


Μέσα στον γενικό ενθουσιασμό αψηφήσαμε ίσως ωστόσο μερικά εγγενή εμπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη των προσπαθειών μας. Τον κατακερματισμό, κατ’ αρχάς, του Ελληνικού αμπελώνα. Το 60% του αμπελουργικού μας κλήρου αφορά ιδιοκτησίες μικρότερες των τεσσάρων στρεμμάτων, ενώ μόνο το 7% περιλαμβάνει εκτάσεις μεγαλύτερες από είκοσι στρέμματα. Κατά γενική ομολογία, την οποία συμμερίζονται βέβαια και οι διάσπαρτοι αμπελοκαλλιεργητές, βιώσιμη είναι μία σύγχρονη γεωργική εκμετάλλευση όταν ξεπερνά τα 30 στρέμματα. Δεύτερο, και άμεσα συνδεδεμένο με το πρώτο, αναπτυξιακό εμπόδιο: η υπαγωγή μας σε Ενωσιακές οδηγίες που εκπορεύονται ή έστω προσαρμόζονται σε καταστάσεις που προσιδιάζουν στους επικρατέστερους εταίρους μας- στο Γαλλικό ιδιοκτησιακό καθεστώς, εν προκειμένω, με τη μέση αμπελουργική μονάδα πάνω από τα υπερεπαρκή 90 στρέμματα. Εξ ου και η “εμπνευσμένη” απόφαση για την απαγόρευση νέων φυτεύσεων αμπελιών, ώστε να προστατευτούν από την κατρακύλα των τιμών, λόγω πληθωριστικών δήθεν εσοδειών, οι υπάρχουσες δόκιμες μονάδες. Η οδηγία αυτή ισχύει ως σήμερα, και συμπληρώνεται μάλιστα πολύ ταιριαστά με τις απλόχερες επιδοτήσεις των καλλιεργητών εκείνων που δέχονται να ξεριζώσουν τα κλήματα των μικρών και κατά τεκμήριο αντιπαραγωγικών ιδιοκτησιών τους.


Με εντεινόμενο ωστόσο τον διεθνή ανταγωνισμό και με την ανάδειξη νέων οινοπαραγωγικών χωρών με πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσφορά φθηνού εύγευστου κρασιού, η προαναφερθείσα Ευρωπαϊκή οδηγία εκπνέει το 2015. Κι έτσι σε τρία χρόνια από σήμερα θα μπορούσαμε να καλωσορίσουμε τη φύτευση νέων αμπελιών και στο σκορποχώρι μας- προνομιακό από κάθε άλλη άποψη για την παραγωγή εκλεκτού κρασιού, αλλά σκορποχώρι πάντως. Μας κόστισε ήδη αρκετά η Γαλλικής εμπνεύσεως ιδιότυπη… αμπελοαπαγόρευση. Υπολογίζεται ότι από το 1980 έως σήμερα- είναι ακριβώς η περίοδος όπου χαιρετίσαμε τη διεθνή αναβάθμιση του τόσο ελεινολογημένου πρωτύτερα Ελληνικού κρασιού- ο αμπελώνας μας, με την επιβεβλημένη στασιμότητα της παραγωγής και με αρωγό βέβαια τις δελεαστικές επιδοτήσεις των εκριζώσεων, συρρικνώθηκε από τα 1.100.000 στρέμματα οινοποιήσιμων ποικιλιών στα 680.000 στρέμματα.Πριν αφανιστούν εντελώς τα τόσο παινεμένα και καμαρωτά πλέον αμπέλια μας, καιρός να ξανασηκώσουμε κεφάλι, και με σαφώς πιο ορθολογικό μάλιστα τρόπο, προσβλέποντας σε αντικειμενικά βιώσιμες καλλιέργειες.


Αμ δε, κακό σκυλί ψόφο δεν έχει. Οι επίμονοι Γάλλοι κρασάδες, με τη συνδρομή των μάλλον αδιάφορων Γερμανών- κι εδώ Γαλλογερμανικός άξονας;- μάζεψαν 12 υπογραφές ώστε ν’ ανατραπεί η απελευθερωτική απόφαση της Επιτροπής των Βρυξελλών και να συνεχιστεί η απαγόρευση της φύτευσης νέων αμπελιών παντού στην Ευρωπαϊκή επικράτεια και μετά το 2015. Μια κρίσιμη 13η υπογραφή απέσπασαν προσφάτως από τον Έλληνα Υπουργό Γεωργίας, τον κ. Σκανδαλίδη (αλήθεια, ποιός από μας εδώ πρόλαβε να τον μάθει και τον αναγνωρίζει μ’ αυτήν του την ιδιότητα;). Η μπαλάντζα πάει έτσι να γείρει προς το μέρος των υπερασπιστών των ανασταλτικών μέτρων.


Ο τίτλος του σημειώματος- φραγμένα αμπέλια- εμπνέεται από μιαν άλλη, σαφώς πιο νοήμονα Γαλλική πρακτική. Clos, περίφρακτα δηλαδή κι όχι ξέφραγα θέλουν τα όντως προνομιούχα ξεχωριστά αμπέλια τους οι φίλοι μας οι Γάλλοι. Τα αυστηρά όρια ενός κτήματος δηλώνουν με σαφήνεια την επίλεκτη σοδειά με την ανάλογα τσουχτερή τιμή. Άλλο όμως το καλώς εννοούμενο φραγμένο αμπέλι κι άλλο το κλειστό επάγγελμα του αμπελουργού που με τις απαγορεύσεις πανευρωπαϊκής ισχύος προσπαθούν να επιβάλουν. Ο δικός μας ο κ. Σκανδαλίδης καμώνεται πως δεν τη βλέπει τη διαφορά, κι εμπιστεύεται, όπως ισχυρίζεται, τις εισηγήσεις του ντόπιου συνδικαλιστικού/συνεταιριστικού φορέα, της ΚΕΟΣΕΕ, που, τι πρωτότυπο, θέλει να περισώσει ένα ακόμα κλειστό επάγγελμα (με τον φόβο ως συνήθως της εισβολής δήθεν των οικονομικών μεγαθηρίων στα άγια μικρομεσαία οικογενειακά μας χώματα.) Κατά τα άλλα, θέλουμε ανάπτυξη, στήριξη της οικονομίας μας κατά κύριο λόγο σε ένα νέο γεωδιατροφικό μοντέλο (με έμφαση στη μεσογειακή διατροφή) και συνεπή προώθηση του άπιαστου πάντα στόχου τού ποιοτικού τουρισμού.


Του Δημήτρη Ποταμιάνου