Η οικονοµική ιστορία είναι γεµάτη παραδείγµατα λαών που έπεσαν το βράδυ στο κρεβάτι πληµµυρισµένοι από την ευφορία µιας απατηλής ευηµερίας και ξύπνησαν το πρωί στη «φυλακή του οφειλέτη». Ενας λαός µπορεί να βρεθεί σε µια τέτοια φυλακή ύστερα από έναν οικονοµικό πόλεµο, µια κερδοσκοπική επίθεση ή µια αποτυχία µεγαλεπήβολων προγραµµάτων. Και τότε το κράτος έχει µονάχα δύο επιλογές: είτε θα αφήσει τους δανειστές να επιβάλουν τη βούλησή τους σε όλους τους άλλους είτε θα αναζητήσει τρόπους να ελαφρύνει το βάρος του χρέους ώστε να ανακάµψει η παραγωγική µηχανή της οικονοµίας.
Οι περίοδοι µετά τους δύο Παγκόσµιους Πολέµους προσφέρουν τα δύο µεγάλα ιστορικά παραδείγµατα της σωστής αλλά και της λανθασµένης διαχείρισης του επαχθούς χρέους. Οπως γράφει ο Ρόµπερτ Κάτνερ στο περιοδικό «Αµέρικαν Σπεκτέιτορ», το 1919, στη συνδιάσκεψη των Βερσαλλιών, επικράτησε η λογική των δανειστών και έτσι υπονοµεύτηκε η µεταπολεµική ανάκαµψη στην Ευρώπη. Η Βρετανία και η Γαλλία ήθελαν να κάνουν τη Γερµανία να µατώσει προκειµένου να πληρώσει τα τεράστια πολεµικά χρέη τους προς τους τραπεζίτες. Ο οικονοµολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς προειδοποιούσε προφητικά από τότε πως αυτή η πολιτική θα κατέστρεφε τη γερµανική οικονοµία,θα έφερνε παγκόσµια ύφεση και θα προκαλούσε και νέο παγκόσµιο πόλεµο. Η Ιστορία δυστυχώς τον δικαίωσε. Με αυτήν την εµπειρία, το σύστηµα που προέκυψε µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο έδωσε έµφαση στην οικονοµική ανάκαµψη τόσο των νικητών όσο και των ηττηµένων. «Σήµερα, όµως, αυτή η λογική έχει ανατραπεί», επισηµαίνει ο Κάτνερ. «Οι δανειστές έχουν ξαναπάρει το πάνω χέρι. Οι τραπεζίτες απαιτούν φθηνό χρήµαγια τους ίδιους και δρακόντειους όρους για τους άλλους. Η τραπεζοκρατούµενη Ευρωπαϊκή Ενωση τιµωρεί την Ελλάδα αντί να της επιτρέψει να αναπτυχθεί. Και στις ΗΠΑ, οι κάτοχοι στεγαστικών δανείων αφήνονται να βουλιάζουν στο κόκκινο. Παντού,η λιτότητα διατυµπανίζεται ως ο δρόµος προςτην ανάπτυξη, µολονότι στερεί από την οικονοµία την παραγωγική της δυνατότητα».
Το πρώτο πράγµα που σκέφτονται οι ληστές των οικονοµιών όταν ένας οφειλέτης τους φτάσει στο κόκκινο, είναι αν αξίζει περισσότερο νεκρός ή ζωντανός. Συνήθως η απάντηση είναι «ζωντανός». Και τότε του προσφέρονται διευκολύνσεις (επιµηκύνσεις, αναδιαρθρώσεις, δηλαδή, για να µην παίζουµε µε τις λέξεις, µια µερική στάση πληρωµών κατά την οποία οι ζηµιές επιµερίζονται ανάµεσα στον δανειστή και τον οφειλέτη). Τώρα, όµως, οι ίδιοι αυτοί ληστές λένε πως κάθε οφειλέτης έχει ηθικό καθήκον να ξεπληρώνει το χρέος του στο ακέραιο. Οσοι συντάσσονται µε τη λογική της λιτότητας αυτών των ληστών, είναι σαν να περνούν οι ίδιοι στον λαιµό τους τη θηλειά που έχουν ετοιµάσει γι’ αυτούς οι τραπεζίτες.
Η διεστραµµένη λογική της συντριβής των οφειλετών παρασέρνει στο βάραθρο ολόκληρη την οικονοµία, καταλήγει ο Κάτνερ. Μπορεί αυτοί οι ληστές να έχουν εξασφαλίσει τον πολιτικό έλεγχο των χωρών, αλλά µε αυτήν τη λογική δεν θα υπάρξουν νικητές, αλλά µονάχαηττηµένοι, δανειστές και οφειλέτες.
Του Ρούσσου Βρανά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου