Το ενοχλητικό, με τους φολκλορικούς χορούς, είναι ότι για να τους χορέψεις πρέπει να είστε πολλοί, να ντύνεστε με κοστούμια με φανταχτερά χρώματα, να μπήζετε διάφορα «Αχ» και «Ωχ» με το μέτρο και κυρίως να διατηρείτε αναλλοίωτο πάνω στα χείλια ένα, αληθινό ή ψεύτικο χαμόγελο ευδαιμονίας.
Μου έτυχε, όμως, στη ζωή μου, να γνωρίσω το μοναδικό χορό που αδιαφορεί γι’ αυτές τις προϋποθέσεις, αφού για να τον χορέψεις, του αρκεί να είσαι μόνος, με τα καθημερινά σου, και απαλλαγμένος από κάθε φολκλόρ. Αυτός ο χορός είναι ελληνικός και ονομάζεται ζεϊμπέκικος.
Ξέρω, η λέξη είναι παράξενη και έχει ανατολίτικες συνηχήσεις. Πίσω, όμως, από αυτές τις τέσσερις συλλαβές κρύβεται σίγουρα μια από τις παλαιότερες παραδόσεις της Μικράς Ασίας. Το ζεϊμπέκικο είναι ένας αποκλειστικά ανδρικός χορός – έστω και αν στις μέρες μας τον χορεύουν σαν τις μαϊμούδες οι τουρίστες και των δύο φύλων – ένας χορός ανδρών περιφερειακών, μοναχικών και κυρίως ανεξάρτητων. (…)
Άλλοτε, θέλω να πω μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έφθανε να κλείσεις το μάτι ή να νέψεις στον ταβερνιάρη για να σου φέρει το ναργιλέ, μια πίπα νερού μπουρμωμένη με χασίσι. Σήμερα, βάζουν ταμπάκο.
Αυτός ο χορός, όμως, από εκεί κρατεί. Από το χασίς. Τον χόρευαν όταν η μαστούρα, αυτή η μέθη του ναρκωτικού, κυρίευε τον καπνιστή.
Τότε σηκωνόταν, προχωρούσε ως τη μέση του δωματίου και άρχιζε να χορεύει ολομόναχος, με το κεφάλι σκυφτό προς τα κάτω, τα μπράτσα ανοιγμένα στην οριζόντιο ή σηκωμένα απάνω: ένα αργό στροβίλισμα σχεδόν ακίνητος, με ξεγοφιάσματα σαν παρεκτροπές προς σκέψεις και τόπους άπιαστους, και πότε πότε, φιγούρες, αιφνιδιαστικά γονατίσματα, πήδοι ή ακινησία στα όρια της ανισορροπίας, σαν ένα πετρωμένο πέταγμα μεθυσμένου πουλιού. (…)
Αυτός ο χορός, κατά βάθος δεν έχει τίποτα το περίπλοκο. Εξαρτάται ολοκληρωτικά από ένα ορισμένο στυλ του σώματος, από μια ιδιαίτερη κίνηση των ποδιών και των χεριών και κυρίως από αυτό το βαρύ, επίμονο στριφογύρισμα, από αυτό το σημείο του εδάφους που στηλώνεις, ζώνεις, εξορκίζεις λες και πρόκειται να ξεράσει όλα όσα σε βασανίζουν.
Όχι τίποτα αυτό καθαυτό το περίπλοκο. Έχει την αποπλανητική απλότητα όλων εκείνων που είναι από την ουσία τους αμίμητα. Γι’ αυτό δεν διδάσκεται, δεν αναπαράγεται. Πρέπει να κοιτάξεις πολύ, ν’ ακούσεις πολύ, με την προϋπόθεση να βρεις το σωστό μέρος, τη σωστή μουσική, το σωστό μαστούρη χορευτή, πράγμα που γίνεται όλο και πιο σπάνιο σήμερα.
Αυτός ο χορός, κατά βάθος δεν έχει τίποτα το περίπλοκο. Εξαρτάται ολοκληρωτικά από ένα ορισμένο στυλ του σώματος, από μια ιδιαίτερη κίνηση των ποδιών και των χεριών και κυρίως από αυτό το βαρύ, επίμονο στριφογύρισμα, από αυτό το σημείο του εδάφους που στηλώνεις, ζώνεις, εξορκίζεις λες και πρόκειται να ξεράσει όλα όσα σε βασανίζουν.
Όχι τίποτα αυτό καθαυτό το περίπλοκο. Έχει την αποπλανητική απλότητα όλων εκείνων που είναι από την ουσία τους αμίμητα. Γι’ αυτό δεν διδάσκεται, δεν αναπαράγεται. Πρέπει να κοιτάξεις πολύ, ν’ ακούσεις πολύ, με την προϋπόθεση να βρεις το σωστό μέρος, τη σωστή μουσική, το σωστό μαστούρη χορευτή, πράγμα που γίνεται όλο και πιο σπάνιο σήμερα.
του ΖΑΚ ΛΑΚΑΡΙΕΡ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου