Ουδείς Φταίει!

του Στρατή Μπαλάσκα
Με απόφαση λοιπόν του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας η ιστορία ξαναγράφτηκε… Και στο μεγάλο ερώτημα που σχεδόν έναν αιώνα πλανιέται πάνω από όλους τους προσφυγικούς συνοικισμούς της Ελλάδας (που εν τω μεταξύ πολλοί από δαύτους μετεξελίχθηκαν σε κοσμικά θέρετρα και ακριβές συνοικίες), στο ερώτημα λοιπόν «τις πταίει;» απαντήθηκε πως για την τραγωδία του ’22… Ουδείς φταίει!

Τι λέει το λοιπόν η είδηση; Πως ο Άρειος Πάγος με απόφαση του ακύρωσε την απόφαση του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου της Αθήνας σύμφωνα με την οποία καταδικάστηκαν και στη συνέχεια εκτελέστηκαν στο Γουδί σαν υπεύθυνοι της Μικρασιατικής καταστροφής πέντε πολιτικοί και ένας στρατιωτικός, ηγέτες της χώρας και της εκστρατείας στη Μικρά Ασία στο διάστημα από τις εκλογές του 1920 ως την επανάσταση του Συνταγματάρχη Πλαστήρα και των υπόλοιπων ηττημένων αξιωματικών. 

Που από τη Μυτιλήνη και τη Χίο μαζέψαν τα κομμάτια τους και αποβιβάστηκαν στον Πειραιά για να καταλύσουν στη συνέχεια τη φιλοβασιλική κυβέρνηση και να εγκαθιδρύσουν την επαναστατική καλώντας το Βενιζέλο να επιστρέψει στην Αθήνα.

Για την ιστορία επίσης να θυμίσουμε πως η δίκη έγινε ενώπιον του Έκτακτου Στρατοδικείου στο διάστημα από τις 31 Οκτωβρίου μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 1922. Στο σκαμνί δε κάθισαν οι πρώην πρωθυπουργοί της Ελλάδας Π. Πρωτοπαπαδάκης, Δ. Γούναρης, Ν. Στράτος, οι Υπουργοί Γ. Μπαλτατζής και Ν. Θεοτόκης και ο Στρατηγός Γ. Χατζανέστης. Μετά από πόρισμα της ανακριτικής επιτροπής που εν αντιθέσει με τις σύγχρονες προανακριτικές, εκδόθηκε μετά από λίγες μέρες προανακριτικής διαδικασίας δικάστηκαν. 

Δεν είναι τυχαίο φαίνεται πως της προανακριτικής επιτροπής προήδρευε ο υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος (παππούς του σημερινού).

Χρόνια μετά ο εγγονός του εκτελεσμένου πρωθυπουργού, Μ. Πρωτοπαπαδάκης, ζήτησε την επανάληψη της δίκης και οι Αρεοπαγίτες υιοθέτησαν την εισήγηση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ν. Τσάγκα αλλά και την απόφαση του Ζ' τμήματος του Αρείου Πάγου υπέρ της αίτησης του Πρωτοπαπαδάκη. 

Και απεφάνθησαν ότι οι έξι ήταν αθώοι και κατά συνέπεια πρέπει να παύσει η σε βάρος τους ποινική δίωξη!
 

Περί της Μικρασιατικής καταστροφής, λοιπόν, ουδείς φταίει. Ογδόντα οκτώ χρόνια αργότερα και βιώνοντας μιαν άλλη Καταστροφή, την οικονομική, οι Έλληνες δικαστές απεφάνθησαν πως και αυτή η Καταστροφή έγινε κάπως ακαταλαβίστικα… Κανείς δεν κατάλαβε το πώς έγινε, όπως εξάλλου πάντα συμβαίνει στην Ελλάδα. Κανείς δεν καταλαβαίνει πως και γιατί γίνεται μια Καταστροφή. Μεγάλη ή μικρή…

Στην Ελλάδα τα πάντα συμβαίνουν με έναν περίεργο τρόπο που περιέχεται στο γνωστό τραγουδάκι που καταλήγει λέγοντας πως «…φταίει κι Χατζηπετρής». 

Κανείς δεν φταίει αν και αμέσως μετά το συμβάν, το κάθε τραγικό συμβάν κάποιοι δηλώνουν για κάτι μαχαίρια που αυτή τη φορά θα φτάσουν στο κόκαλο. 

Μήδε μαχαίρια, μήδε κόκαλα… Φασκελοκουκούλωστα και θα ξεχαστεί κι αυτό… 

Η ρήση Μητσοτάκη εξάλλου είναι χαρακτηριστική… 

Το πολύ 10 χρόνια κάποιος θυμάται κάτι… 

Μετά ποιος ζει ποιος πεθαίνει σε ετούτο τον τόπο που ανθεί και δίνει καρπούς πλέον μοναχά η φαιδρά πορτοκαλέα.

Μόνη εξαίρεση σε ετούτο τον κανόνα ισόχρονης ζωής με την ύπαρξη του νεοελληνικού κρατιδίου της νότιας Βαλκανικής, εκείνη η ρημάδα εκτέλεση των έξη στο Γουδί. Το αποκούμπι της μνήμης εκατομμυρίων Μικρασιατών προσφύγων και των απογόνων τους. «Κάποιοι την πληρώσανε κάποτε» λέγαν οι παπούδες. 

Κι η συμπλήρωση στον καφενέ στο μαχαλά… «Και ξέρεις γιατί; Γιατί τότε είχαμε καπετάνιους που το ‘λεγε η ψυχούλα τους» (σ.σ. Κάπως αλλιώς το λέγαν και συγκεκριμένα σε κάτι που διέθεταν αναφερόταν). 

Προς όσους, λοιπόν, αναρωτιέστε για το πώς και το γιατί ετούτης της απόφασης ξαναγραψίματος της Ελληνικής Ιστορίας και μάλιστα με απόφαση δικαστηρίου…

Απλά ο Άρειος Πάγος εξαφάνισε μια απόφαση-εξαίρεση του νεοελληνικού κανόνα. Δεν μπορεί από το Μάρτη του 1821 μέχρι σήμερα, δηλαδή επί 187 χρόνια και 10 μήνες να μη φταίει ποτέ και για τίποτα κάποιος. 

Και ετούτοι οι παλαβοί ξυπόλητοι, ρακένδυτοι, ηττημένοι πρόσφυγες εκείνο το Νοέμβριο του 1922 να έχουν αποφασίσει πως κάποιοι φταίνε…. 

Δεν μπορεί μάλιστα ετούτοι που φταίνε να έχουν κάτσει και σε σκαμνί αλλά και να έχουν στηθεί στον τοίχο για τα κρίματα τους… Κάπως έτσι και η απόφαση. 

Ούτε αυτοί φταίνε… Στην Ελλάδα δεν φταίει ποτέ κανείς και για τίποτα. 

Πλέον και με απόφαση ανώτατου δικαστηρίου. Του ίδιου του Αρείου Πάγου…

Υ.Γ Τώρα πώς και γιατί ο μακαρίτης ο πατέρας μου πέρασε εκείνο τον Σεπτέμβριο του 1922 μόνος κι έρημος, εξάχρονος πρόσφυγας από τη μικρασιατική Πέργαμο και μεγάλωσε μοναχός στο Ορφανοτροφείο Αρρένων Μυτιλήνης δεν θα το μάθουμε ποτές. Ουδείς φταίχτης. 

Για ετούτο φαίνεται και το ανάθεμα στους φταίχτες το έριχνε κι εκείνος στα Τούρκικα: «Καχρ ολσούν σεμπέπ ολανλάρ…».
*Ο Στρατής Μπαλάσκας είναι δημοσιογράφος.