Από την Ελλάδα του 1829 στην Ελλάδα του ΔΝΤ

Κατά την Δ' Εθνοσυνέλευση στο Άργος 11/7 με 6/8/1829 καταγράφηκαν ορισμένα πολύ σημαντικά στοιχεία για την ζωή των κατοίκων της Ελλάδας κατά τα τελευταία χρόνια της οθωμανοκρατίας που αφορούν την διοίκηση και αυτοδιοίκηση, τις ασχολίες τους και άλλα ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία.


Τα οριστικά σύνορα της χώρας ήταν ακόμα τότε υπό διαπραγμάτευση και οι πληρεξούσιοι όπως σε κάθε προηγούμενη Εθνοσυνελεύση έδωσαν έναν ορισμό της Ελλάδας και των Ελλήνων.Η ενεστώσα προσωρινή Κυβέρνησις, ακολουθούσα τας αποφάσεις των τριών Εθνικών Συνελεύσεων, χρεωστεί να θεωρήση ως συγκροτούσας την Ελλάδα όλας τα επαρχίας, αίτινες ήσαν ή και είναι εισέτι υπό την τουρκικήν εξουσίαν, εκίνησαν δε τα όπλα κατά το 1821 ή μετά ταύτα και έχουσι το πλείστον μέρος των κατοίκων επαγγελόμενον την χριστιανικήν θρησκεία και λαλούν την ελληνικήν γλώσσαν.


Στην συνέχεια ακολουθούν τα στοιχεία:Ενοικιαστές γης
Οι ενοικιασταί όσοι καλλιεργούσαν γαίες τουρκικάς, επλήρωναν εις τους ιδιοκτήτας τας αποκαρπώσεις, εις τας οποίας υπεχρεούντο δια των συμφωνητικών των. 
Των συμφωνητικών τούτων τα άρθρα ήτον συμφερώτατα δια τους ενοικιαστάς, τους όντας εις τα μέρη εκείνα της Ελλάδος, όπου τα κτήματα ήτον εκτεταμένα, όπου υπήρχε πολλή γη καλλιεργήσιμος, όπου η εξαγωγή των προϊόντων ήταν εύκολος και όπου οι γεωργοί ήτον ολίγοι. 
Τρία είδη συμφωνητικών εγίνοντο, κατά συνήθειαν, δια το ενοικίασμα των γαιών:1.Το συντροφικόν
Κατά τούτο, από την όλην ποσότητα του καρπού ελαμβάνοντο πρώτον όλα τα εις την καλλιέργειαν έξοδα, έδιδαν και την τακτικήν δεκατιάν και έπειτα ο ιδιοκτήτης και ο αγρονόμος εμοίραζαν εξ ίσου το υπόλοιπον μέρος.2.Το τριτάρικον
Δυνάμει τούτου, όλα τα έξοδα της καλλιέργειας ήτον εις βάρος του αγρονόμου, το δέκατον επληρώνετο από το όλον των προΐόντων. 
Των δε υπολοίπων διαιρουμένων εις εννέα μερίδια, τα μεν τρία ελάμβανεν ο ιδιοκτήτης, τα δε άλλα εξ ο αγρονόμος.3.Το γεώμορο ή αποκοπή
Κατά την τελευταία ταύτην συμφωνία, όλα τα έξοδα της καλλιέργειας, και αυτό το δέκατον, ήτον εις βάρος του αγρονόμου. 
Ούτος περιπλέον ήτον υπόχρεος να δίδη εις τον ιδιοκτήτην δια την καλλιεργήσιμον γη, και αν το θέρος ήτον αφθονοπάροχον ή όχι, τόσον γέννημα όσον ήτον αναγκαίον δια τη σποράν. Εκ του προϊόντος των ελαιών ώφειλε να δίδη τα 2/7.

Αι δε αποκαρπώσεις, όσας ο ιδιοκτήτης είχε δικαίωμα να ζητήσει από τον αγρονόμον δια τα επίλοιπα προϊόντα, διωρίζοντο από τα διάφορα άρθρα του συμφωνητικού. Συνηθέστερον, ως επί το πλείστον, ήτον το τριτάρικον.

Εις όποια μέρη της Ελλάδος δεν υπήρχον γεωργοί, οι κτήμονες Τούρκοι, δια να τραβήξωσι τους τοιούτους εις τα υποστατικά των, έκαμναν εις αυτούς ιδιαίτερα τινά καλά, δηλαδή τους εδάνειζαν μικράς τινάς χρηματικάς ποσότητας, δια να επαρκέσωσιν εις τα ανάγκας των ή τους επροπλήρωναν εν μέρος των εξόδων της καλλιέργειας. 
Αλλ’ αι αγγαρείαι, εις τα οποίας υπέκειντο οι δυστυχείς ούτοι, εξίσωναν και ως επί το πλείστον υπερέβαιναν επί πολύ την αξία των μικρών τούτων βοηθειών.

Τοιουτοτρόπως, εκαλλιεργούσαν το ευφορώτερον μέρος της ενοικιαζόμενης γης δια το μοναδικό κέρδος του ιδιοκτήτου, και τούτο ωνομαζόταν παρασπόρια. Ήτον εις χρέος να δανείζωσι τα φορτηγά των ζώα προς υπηρεσίαν του αγά ή ηναγκάζοντο να παραχωρήσωσιν εις αυτόν, παρά την έγγραφον συμφωνίαν, εν μέρος των ποιμνίων των.

Είχον και οι χριστιανοί διάφορα είδη κτημάτων, αναγνωρισμένων ως τοιούτων και από τους Τούρκους.
Δοσίματα στους Οθωμανούς και τους επισκόπους
Τα εις το μίρι (της ΚΠόλεως) κατ’ ευθείαν δοσίματα ήτον: τα χαράτζια, το νουζούλ-αβαρίζ, τα εκ των δεκάτων και προβατονομίων, τα οποία δεν εδιωρίζοντο εις τους σπαχήδας ή δεν εχαρίζοντο εις λαμπράς οικογενείας ή εις ιερά καταστήματα.

Τα δε προσδιωριζόμενα εις τοπικά έξοδα ήτον: 
α’) το μέρος των δεκάτων και προβατονομίων το οποίον ελάμβανον οι σπαχήδες β’) κουδουμιές (ετήσιον δόσιμον δια τους πασάδες) 
γ’) οι μισθοί των καπί-μπουλουμπασήδων (αξιωματικών της αστυνομίας) 
δ’) τα έξοδα των ταχυδρομείωνε’) τα έκτακτα έξοδα, υπό το όνομα γκιλέν-γκετσέν και μεσαρίφια.
Οι κατ’ επαρχίας επίσκοποι σύναζον εισοδήματα, εξ ων, τα μεν ελέγοντο τακτικά, τα δετυχηρά. 
Τα τελευταία ταύτα ελαμβάνοντο από τους αγιασμούς, από τας λειτουργίας, από τους γάμους, χειροτονίας κλπ, ηύξανον ή ωλιγόστευον, κατά τας περιστάσεις, την κατάστασιν των χριστιανών και τον χαρακτήρα του αρχιερέως. Ενίοτε, εις τινά μέρη της Ελλάδος, το ποσόν των τυχηρών εισοδημάτων υπερέβαινε το των τακτικών.

Τα τελευταία ταύτα συνίσταντο εις το παρά των χριστιανικών οικογενειών από τους αρχιερείς, κατ’ αρχαίαν συνήθειαν, λαμβανόμενα, ο έστιν 20 παράδες από τον αρχηγόν έχουσαν οικογένειαν και 10 από τη μη. ...τα δοσίματα αυτά κατήντησαν άτακτα, καθότι οι κατά τόπον αρχιερείς, θεωρούντες ότι οι πλειότεραι των χριστιανικών οικογενειών είχον γεωργικά εισοδήματα, είσηξαν δια το ίδιον συμφέρον την συνήθειαν του να λαμβάνωσι κατ’ έτος μέρος τι διωρισμένων εκ των εισοδημάτων των οικογενειών αυτών. Αντί 20 ή 10 παράδες, ελάμβανον 1 ή 12 οκάδας σίτου ή ημίσειαν λίτραν μεταξίου ή ποσότητα τινά λαδίου κλπ. 
Την αποκάρπωσιν ταύτην ωνόμαζον σιτείαν ή ρόγαν, την οποία μετά καιρόν ελάμβανον οι αρχιερείς εις χρήματα ή εις είδη, κατά την θέλησίν των.

Ενίοτε ελάμβανον εν ταύτω και τα χρήματα και τα είδη, κατά την επιρροήν, την οποία είχον, και κατά την κατάστασιν των συνεισφερόντων, δια τούτο, οι πλειότεροι εξ αυτών εσύναζον κατ’ έτος τρία γρόσια, το πολύ ή 40 παράδες τουλάχιστον, από πάσαν οικογένειαν.


Τα στοιχεία είναι από Τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας της Βουλής των Ελλήνων.